Spis treści:
Jak działają cyberprzestępcy?
Scumware – wirus, który szpieguje niepostrzeżenie
Złośliwe oprogramowanie scumware – jak je rozpoznać?
Chroń swój sprzęt przed scumware
O czym jeszcze warto pamiętać?
Jak działają cyberprzestępcy?
Szkodliwe oprogramowanie może zaszkodzić nam na wielu poziomach, a cyberprzestępcy są niestety niezwykle kreatywni. Jednym z najnowszych ataków, o których w ostatnich latach zrobiło się głośno, był ransomware. Zjawisko polega na tym, że haker wykorzystuje złośliwe oprogramowanie lub bezpośrednio włamuje się do naszego komputera, a następnie blokuje go dla właściciela. Wówczas jedynym sposobem na odzyskanie władzy nad własnym sprzętem jest pomoc wykwalifikowanego specjalisty lub zapłacenie oszustom okupu. Dziś jednak skupimy się na znacznie bardziej powszechnej metodzie oszustwa, jaką jest scumware. Co to za wirus i jakie negatywne konsekwencje wiążą się z tą formą ataku?
Scumware – wirus, który szpieguje niepostrzeżenie
Całe grono niebezpieczeństw, które czyhają na nasz sprzęt elektroniczny, określa się mianem złośliwego oprogramowania (ang. malware). Wśród nich wyróżnić można m.in. konie trojańskie, wirusy, robaki, ale też bezpośrednie ataki hakerskie. Jeśli jednak mielibyśmy uszeregować rodzaje malware pod względem tego, jak podstępnie infekuje nasz sprzęt, z pewnością wysoko znalazłoby się oprogramowanie szpiegujące (ang. spyware). Jego zadaniem jest zbieranie danych bez zgody i wiedzy osoby lub firmy. Spyware może przybierać różne formy:
- scumware – zbiera dyskretnie dane, działając pod przebraniem aplikacji lub dopisując kod do programów, z których korzystamy;
- stealware – oprogramowanie służące do kradzieży kont internetowych;
- adware – służy do natrętnego wyświetlania niepożądanych reklam;
- hijacker – oprogramowanie zmienia konfiguracje przeglądarek, m.in. usuwając pasek zakładek, zmieniając stronę startową lub adresy URL w zakładkach.
Największą bolączką właściciela komputera zainfekowanego przez scumware jest fakt, że początkowo trudno w ogóle zauważyć obecność złośliwego oprogramowania. Jedną z głównych cech tego typu zagrożenia jest dyskrecja. O ile bowiem adware będzie emanować różnymi treściami, a o obecności hijackera można przekonać się, odpalając stronę startową w przeglądarce, tak typowy scumware może przez dłuższy czas działać niepostrzeżenie.
Złośliwe oprogramowane scumware – jak je rozpoznać?
Nie jest jednak tak, że scumware’u w ogóle nie da się wykryć. Zwykli użytkownicy mogą mieć z tym problem, jednak już dla większości programów antywirusowych znalezienie podejrzanego kodu lub aplikacji nie będzie wyzwaniem. Niemniej istnieją również przesłanki, które pozwalają podejrzewać obecność złośliwego oprogramowania.
Sprawdź także: Jaki antywirus wybrać? Ranking darmowych antywirusów na komputer i telefon
Pierwsza wskazówka to wolniej działający komputer. Jeśli tuż po uruchomieniu mamy problemy z włączeniem podstawowych programów, to może za tym stać scumware, który obciąża procesor i RAM. Czasami wystarczy włączyć menedżera zadań w systemie Windows, żeby dostrzec nieznaną aplikację, absorbującą sporą część pamięci RAM.
Inny symptom zainfekowanego komputera to nieznane programy, które uruchamiają się bezpośrednio po starcie systemu. W menedżerze zadań systemu Windows dostępna jest zakładka „Uruchamianie”. Są w niej wyszczególnione programy i sterowniki, które rozpoczynają pracę tuż po starcie systemu. Znajdziemy tam często np. komunikatory internetowe czy program antywirusowy. Jeżeli w tym gronie pojawi się jakiś nieznany obiekt, dobrze zweryfikować jego pochodzenie, a przede wszystkim wyłączyć możliwość automatycznego startu.
Chroń swój sprzęt przed scumware
Aby nie dać się okraść z wrażliwych danych, w tym np. loginów i haseł, trzeba działać profilaktycznie. Większość czynności, które mogą uchronić nas przed infekcją jakimkolwiek oprogramowaniem szpiegującym, należy do podstaw komputerowej higieny.
Zacznijmy od programu antywirusowego. W sieci można znaleźć sporo darmowych aplikacji, które w większości przypadków działają bez zarzutu. Jeśli jednak chcemy kompleksowo chronić swój sprzęt i dane, warto wykupić pełną wersję takiego oprogramowania z dodatkowymi narzędziami jak ochrona bankowości internetowej, monitorowanie urządzeń biurowych (np. drukarek) czy firewall.
Ostatni z wymienionych elementów – firewall – zapewni nam ochronę przed bezpośrednimi atakami hakerów. Daje też sporo możliwości w kwestii monitorowania ruchu sieciowego, w tym np. urządzeń, które łączą się z naszą siecią Wi-Fi. W dobie bezprzewodowej komunikacji różnego rodzaju urządzeń, solidny firewall to niezbędnik każdego komputera.
O czym jeszcze warto pamiętać?
Kolejna zasada dotyczy ostrożności w sieci. Czujność powinniśmy zachowywać przede wszystkim podczas zakupów online, a także korzystania z bankowości elektronicznej. Pod żadnym pozorem nie powinniśmy zapisywać w pamięci komputera lub przeglądarki loginów i haseł do ważnych kont jak poczta czy bankowość internetowa. Są one głównymi celami scumware’u.
Jeśli to tylko możliwe, warto uzupełniać hasła ręcznie. W przypadku banku, czy korzystania z maila na nowym urządzeniu, należy zadbać też o weryfikację dwuetapową (login+hasło i weryfikacja na numer telefonu).
Pod żadnym pozorem nie powinno się otwierać załączników z maili ani klikać w przesłane nam linki. Jeżeli wiadomość faktycznie pochodzi z naszego banku, sprawdźmy to inną drogą, np. otwierając konto z zaufanej zakładki w przeglądarce lub przez aplikację mobilną.
Kontrolę nad wieloma hasłami i loginami pomoże nam sprawować menedżer haseł. Te często darmowe narzędzia odpowiednio zaszyfrują dane, dodatkowo chroniąc je przed niepożądanymi osobami.
